ΠΩΣ ΤΟ ΣΤΡΕΣ ΑΛΛΑΖΕΙ ΤΟΝ ΕΓΚΕΦΑΛΟ ΣΑΣ

    Στρες περισσότερο στρες.... Στρες σερβιρισμένο με όλους τους τρόπους και σε όλους τους τόπους... Στρες το αντιπαθητικό, στρες το αντιπαραγωγικό, στρες το αντιερωτικό αφού τα υψηλά επίπεδα κορτιζόλης, που είναι η ορμόνη του στρες, κατακερματίζουν την σωματική, πνευματική και συναισθηματική υπόσταση μας και υγεία μας. Η σύνδεση ανάμεσα στο χρόνιο στρες και τη δυνατότητα εμφάνισης ψυχικών θεμάτων υγείας όπως αγχώδης διαταραχή, κατάθλιψη, μετατραυματικό στρες είναι καλά θεμελιωμένη. Τι συμβαίνει όμως στον εγκέφαλο όταν ζούμε ένα στρεσσογόνο συμβάν; Το στρες πυροδοτεί μια αλληλουχία χημικών αλλαγών που μας κάνει ευέξαπτους και ευερέθιστους...υπό καθεστώς πίεσης οι άνθρωποι γινόμαστε ξεχασιάρηδες και συγκεντρωνόμαστε δύσκολα. Γάλλοι ερευνητές ανακάλυψαν ένα ένζυμο το οποίο κινητοποιείται στη λειτουργία του από το στρες και ‘επιτίθεται’ σε ένα μόριο στον ιππόκαμπο μια περιοχή στο μεταιχμιακό σύστημα του εγκεφάλου που ρυθμίζει τις συνάψεις. Όταν οι συνάψεις τροποποιηθούν- λόγω της δράσης του ενζύμου- λιγότερες συναπτικές συνδέσεις γίνονται στην περιοχή. Οι ερευνητές εκτιμούν ότι αυτή η κατάσταση οδηγεί τα άτομα που τη βιώνουν να απομονώνονται αποφεύγοντας τους άλλους και έχοντας μειωμένη κατανόηση και μνήμη. Το χρόνιο στρες μπορεί να οδηγήσει σε συρρίκνωση του εγκεφάλου...το συνεχές στρες μπορεί να βλάψει τη μνήμη του εγκεφάλου και την ικανότητα μάθησης αφού μειώνει τον όγκο της γκρίζας ουσίας των περιοχών του εγκεφάλου που σχετίζονται με τα συναισθήματα, τον αυτοέλεγχο και τις φυσιολογικές λειτουργίες. Το χρόνιο στρες και/ή  η κατάθλιψη συντελούν στη μείωση του όγκου του εσω προμετωπιαίου φλοιού του εγκεφάλου-περιοχή  που σχετίζεται με τη  συναισθηματική και τη γνωστική δυσλειτουργία. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι αυτό ισχύει για τα άτομα με ένα γενετικό δείκτη που μπορεί να διακόπτει τη διαμόρφωση/συγκρότηση των συναπτικών συνδέσεων μεταξύ των κυττάρων του εγκεφάλου. Μια μελέτη του 2008 στα ποντίκια διαπίστωσε ότι ακόμα και στρες για περιορισμένο χρονικό διάστημα μπορούσε να οδηγήσει σε προβλήματα επικοινωνίας μεταξύ των εγκεφαλικών κυττάρων σε περιοχές που σχετίζονται με τη μνήμη και τη μάθηση. Ένα στρεσσαριστικό γεγονός μπορεί να σκοτώσει εγκεφαλικά κύτταρα...λαμβάνοντας νέες πληροφορίες με τη διαδικασία της μάθησης συνεχώς δημιουργούμε νέους νευρώνες στον ιππόκαμπο- περιοχή του εγκεφάλου που σχετίζεται με τη μάθηση, τη μνήμη και τα συναισθήματα. Όμως ένα στρεσσαριστικό συμβάν που εξελίσσεται μπορεί να αναστείλλει την παραγωγή νέων νευρώνων στον ιππόκαμπο και επιπρόσθετα να επηρεάσει την ταχύτητα των συνδέσεων μεταξύ των κυττάρων του ιππόκαμπου σύμφωνα με το Scientific American. Επιπρόσθετα μια μελέτη σε ζώα βρήκε ότι ένα μοναδικό στρεσσαριστικό γεγονός μπορεί να καταστρέψει ‘φρέσκους’ νευρώνες στον ιππόκαμπο. Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο Berkeley California βρήκαν ότι ο εγκέφαλος σε μια κατάσταση χρονίου στρες δημιουργεί περισσότερα κύτταρα που παράγουν μυελίνη και λιγότερους νευρώνες από ότι ένας πιο χαλαρός εγκέφαλος με αποτέλεσμα να περισσεύει η μυελίνη- είναι μια ουσία που μονώνει προστατευτικά τους νευρώνες εξωτερικά στον ιππόκαμπο. Ο ιππόκαμπος είναι εξαιρετικά ευάλωτος στη συνεχιζόμενη δυστυχία εξαιτίας των καταστρεπτικών επιδράσεων της κορτιζόλης σύμφωνα με τον ψυχολόγο Daniel Goleman. Το στρες μπορεί να διαταράξει τη μνήμη πυροδοτώντας την απάντηση του εγκεφάλου σε απειλή...ενώ η κορτιζόλη αναστέλλει τη δραστηριότητα του ιππόκαμπου αυξάνει το μέγεθος και τη δραστηριότητα της αμυγδαλής το βασικό κέντρο του εγκεφάλου για κινητοποίηση και συναισθηματική απόκριση. Η αμυγδαλή είναι υπεύθυνη για την αντίληψη της απειλής, την επεξεργασία του φόβου και την fight or flight αντίδραση. Αυξημένη δραστηριότητα δηλώνει ότι είμαστε στη διαδικασία αντίδρασης σε θεωρούμενη απειλή γεγονός που μπορεί να περιορίσει την ικανότητα μας να προσλαμβάνουμε νέες πληροφορίες αλλά και να επιτείνει τις συναισθηματικές μας αντιδράσεις. Και τι πρέπει να γίνει; Δεν αρκεί να πούμε στους εαυτούς μας μην αγχώνεσαι- είναι η φράση που αντενδείκνυται στην περίπτωση αφού μπορεί να επιτείνει τα συμπτώματα του άγχους οπότε; Διαχείρηση του άγχους είναι η ενδεικνυόμενη δράση και αυτό- ευτυχώς είναι κάτι που μαθαίνεται! Βιοανάδραση, γνωστικοσυμπεριφοριστικές τεχνικές και κυρίως εξάσκηση, εξάσκηση, εξάσκηση!