Skip to main content

ΧΡΟΝΙΟ ΣΤΡΕΣ…..ΟΧΙ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΔΕ ΘΑ ΠΑΡΩ!

    Σύμφωνα με μία πρόσφατη δημοσκόπηση του Αμερικανικού Συλλόγου Ψυχολόγων σχεδόν το ένα τέταρτο του πληθυσμού των Αμερικανών εξομολογήθηκε ότι αισθάνεται να ζει κάτω από συνθήκες εξαιρετικού στρες. Οι συμμετέχοντες στη δημοσκόπηση  ενοχοποίησαν ιδιαίτερα  τα χρήματα, την εργασία τους και την οικονομία για αυτό το αίσθημα πίεσης και αβεβαιότητας  που δυναστεύει τις ζωές τους. Μικρές περίοδοι έντασης μπορεί να δράσουν εποικοδομητικά για τους ανθρώπους ακονίζοντας τη σκέψη τους,  κάνοντας τους πιο επινοητικούς και ωθώντας τους σε καλύτερες επιδόσεις σε σημεία  όπου οι επιδόσεις μετρούν όπως οι αθλητικοί αγώνες και τα επαγγελματικά συμβούλια. Αλλά οι ειδικοί είναι κατηγορηματικοί…όταν τα άτομα βάλλονται σε καθημερινή βάση π.χ σχετικά με τα χρήματα, με θέματα υγείας ή ακόμα και για κάτι πιο απλό όπως το να μετακινηθούν από και προς τη δουλειά χρησιμοποιώντας έναν αυτοκινητόδρομο ταχείας κυκλοφορίας, το βιολογικό σύστημα που είναι σχεδιασμένο για να αντιμετωπίζει τις επιθέσεις με όποιο τρόπο θεωρεί πιο πρόσφορο – πάλης ή φυγής- απορρυθμίζεται . ¨το ευαίσθητο σύστημα ανατροφοδότησης- feedback- του οργανισμού γίνεται δυσλειτουργικό¨ λέει ο Ντέιβιντ Σπίγκελ διευθυντής του Κέντρου για το Στρες και την Υγεία στο Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ. Το στρες έχει βρεθεί να παίζει ρόλο σε τόσες πολλές και διαφορετικές ασθένειες στη σύγχρονη εποχή- πχ στο άσθμα, στην κατάθλιψη, στην ημικρανία, στα καρδιακά νοσήματα και στις καρδιακές προσβολές, στον καρκίνο και το διαβήτη- που σύμφωνα με τον Τζώρτζ Κρούσο έναν διακεκριμένο επισκέπτη επιστήμονα στο Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας θα μπορούσε να θεωρηθεί υπεύθυνο  για περισσότερα από τα μισά έξοδα της χώρας για το χώρο της υγείας . Το Μάρτιο ο κος Κρούσο ηγήθηκε μίας διάσκεψης σχετικά με  ¨ το αδιαμφισβήτητο αντίκτυπο του στρες¨  στην  Γουάσινγκτον προκειμένου να ενημερώσει τους φορείς χάραξης της πολιτικής αλλά και το κοινό. Για δεκαετίες οι ερευνητές εργάστηκαν να εξιχνιάσουν το πώς το στρες επηρεάζει και αναστατώνει τόσα οργανικά συστήματα στο σώμα. Στα πρόσφατα χρόνια χρησιμοποιώντας την εξελιγμένη γνώση της επιστήμης της Βιολογίας και εξεζητημένες τεχνικές εργαστηρίου βρήκαν νέα κομμάτια στο παζλ που φωτίζουν εξαιρετικά  πολυπλοκότερες και μακροπρόθεσμες συνέπειες του στρες από ότι ήταν αρχικά κατανοητό και αναμενόμενο. Ένα από τα πιο ανησυχητικά ευρήματα είναι το ότι τα παιδιά- και πιθανά τα αγέννητα μωρά – τα οποία εκτίθενται σε ακραίους συναισθηματικούς στρεσσογόνους παράγοντες πιθανά να χρειαστεί να ζήσουν μία ζωή γεμάτη συνέπειες εξαιτίας αυτής της έκθεσης. ¨τα παιδιά είναι εξαιρετικά ευάλωτα στο στρες εξαιτίας αφενός του ταχέως αναπτυσσόμενου εγκεφάλου τους και αφετέρου της απειρίας τους στην αντιμετώπιση του¨ λέει ο Κρούσο.  Επιστήμονες του Πανεπιστημίου του Ντιουκ ανέφεραν ότι δίδυμα ηλικίας από 5 εως 10 ετών που είχαν γίνει στόχοι συχνού εκφοβισμού ή είχαν υποστεί φυσική επίθεση ή είχαν παρακολουθήσει τις μητέρες τους να γίνονται θύματα ενδοοικογενειακής βίας εμφάνισαν σημάδια  πρόωρης γήρανσης στα κύτταρα τους, έναν παράγοντα κινδύνου για πολλές ασθένειες στην ενήλικη ζωή. Ακόμα πιο ανησυχητικά στοιχεία ανέφεραν το καλοκαίρι του 2011 Γερμανοί επιστήμονες και ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια όταν βρήκαν ότι τα έμβρυα μπορεί να επηρεαστούν από το συναισθηματικό στρες της μητέρας τους. Νεαροί ενήλικες των οποίων οι μητέρες έζησαν ένα σημαντικό γεγονός ενώ ήταν έγκυες όπως το να χάσουν το σπίτι τους ή το θάνατο ενός συγγενούς προσώπου εμφάνιζαν επίσης αξιοσημείωτη πρόωρη κυτταρική γήρανση. Ωστόσο οι μέλλουσες μητέρες δε θα έπρεπε να ανησυχούν επισημαίνει ο Ρομπέρτο Ρομέρο επικεφαλής του Περιγεννητικού Κλάδου ΄Ερευνας  στο Εθνικό Ινστιτούτο για την Υγεία του Παιδιού και την Ανθρώπινη Ανάπτυξη ο οποίος δε συμμετείχε στην εν λόγω μελέτη. Οι συγκεκριμένες μητέρες έζησαν εξαιρετικά τραυματικά γεγονότα ¨δεν υπάρχει απόδειξη επιβλαβών συνεπειών όταν οι έγκυες γυναίκες αντιμετωπίζουν συνηθισμένους μοντέρνους στρεσσογόνους παράγοντες όπως το να έχουν 200 ηλεκτρονικά μέιλ να τις περιμένουν προς διευθέτηση στην ηλεκτρονική τους διεύθυνση¨. Πως όμως το στρες έχει τέτοιο ευρύ αντίκτυπο? Στους ενήλικες τουλάχιστον οι ειδικοί ξέρουν ότι ένα τεράστιο θέμα είναι το άμεσο αντίκτυπο του στο καρδιαγγειακό σύστημα. Εργαστηριακές μελέτες επιβεβαιώνουν ότι ο καρδιακός ρυθμός και η αρτηριακή πίεση αυξάνονται ως ανταπόκριση σε έναν στρεσσογόνο παράγοντα. Αυξάνονται επίσης οι καρδιακές προσβολές. Μετά το μεγάλο σεισμό της Καλιφόρνια το 1983 οι καρδιακές προσβολές ξέκαναν  περισσότερο κόσμο από ότι ο σεισμός ο ίδιος λέει ο Νοέλ Μπέιρι Μερτζ διευθυντής στο Cedars-Sinai Barbra Streisand κέντρο για την καρδιά των γυναικών στο Λος ΄Αντζελες ο οποίος επισημαίνει ότι τα πιθανά θύματα είχαν ήδη κάποιο καρδιαγγειακό νόσημα . ΄Ενας άλλος μηχανισμός συνίσταται στις κακές συνήθειες που οι άνθρωποι υιοθετούν σε περιόδους παρατεταμένης έντασης. ¨ Οι άνθρωποι που ζουν υπό πίεση είναι πιο πιθανό να βάλουν βάρος και να καπνίζουν και λιγότερο πιθανό να κοιμούνται καλά και να αθλούνται….επιλογές που οδηγούν σε καρδιαγγειακά νοσήματα και άλλες αρρώστειες¨ λέει ο Μπέιρι Μερτζ. Και τι μπορεί να γίνει τελικά? Είμαστε δέσμιοι του στρες? Οι ψυχολόγοι χρησιμοποιούν τον όρο ¨ελαστικότητα¨ για να περιγράψουν πόσο γρήγορα οι άνθρωποι έχουν την τάση να αναρρώνουν από συναισθηματικά ¨στραπάτσα¨ διαφόρων εντάσεων πχ το να χάσει κανείς τη δουλειά του ή να μποτιλιαριστεί την ώρα που τα παιδιά τον περιμένουν στη βροχή έξω από το σχολείο! Όσο περισσότερη ελαστικότητα έχει κανείς τόσο περισσότερο μπορεί να περιορίσει το αντίκτυπο του στρες στην υγεία του. Τα γονίδια παίζουν μικρό ρόλο σε αυτό  υποστηρίζει ο Ρίτσαρντ Ντέιβιντσον ιδρυτής και πρόεδρος του Κέντρου για την Διερεύνηση των Υγειών Εγκεφάλων στο Πανεπιστήμιο του Γουισκόνσιν Μάντισον. Και όντως έρευνα που καλύπτει δεκαετίες όχι μόνο στο Εργαστήριο του Ντέιβιντσον αλλά και σε άλλα εργαστήρια επιβεβαιώνει ότι ο καθένας μπορεί να αποκτήσει μεγαλύτερη ελαστικότητα με την πρακτική.  Και για να θυμηθούμε τον Επίκτητο  ¨δεν είναι τα γεγονότα που τρομάζουν, ταράζουν, αναστατώνουν τους ανθρώπους ….είναι η ιδέα, η γνώμη  που έχουν οι άνθρωποι  για τα γεγονότα¨. Για να βοηθήσει τους ασθενείς του ο Σπίγκελ του Στάνφορντ επινόησε ένα ακρωνύμιο, FACE. Στα ελληνικά θα είναι ΑΑΔΕ. Αναγνώρισε  τους στρεσσογόνους παράγοντες αντί να εθελοτυφλείς και να εξαπατάσαι ότι όλα είναι μια χαρά. Άλλαξε τις πεποιθήσεις σου σχετικά με αυτούς τους στρεσσογόνους παράγοντες ώστε να τους αντιμετωπίσεις ουσιαστικά και με επιτυχία απευαισθητοποιώντας τον εαυτό σου. Αυτό μπορεί να γίνει με γνωστικοσυμπεριφοριστικές τεχνικές, εξάσκηση στην αυτοπαρατήρηση, βιοαναδρασικές ασκήσεις  κ.α. Δράσε αποφεύγοντας τους στρεσσογόνους παράγοντες που έχεις ταυτοποιήσει όπου βέβαια αυτό είναι εφικτό. Εξέφρασε τα συναισθήματα σου σχετικά με τις καταστάσεις που αντιμετωπίζεις  και μην τα κρύβεις. ¨ Οι άνθρωποι κάτω από την επήρεια του στρες βλέπουν το συναίσθημα σαν τον εχθρό αλλά το σημαντικό με το συναίσθημα  είναι να το εκφράσεις σωστά και έγκαιρα¨  λέει ο Σπίγκελ. Για παράδειγμα  δεν έχει νόημα να ξεσπάς στους οικείους σου για κάτι που σου έκανε ο διευθυντής στο γραφείο ενώ σε εκείνον δεν είπες απολύτως τίποτα για το θέμα.   Εν κατακλείδι βοήθησε το σώμα σου να λειτουργεί στο ιδανικό του επίπεδο. Φάε σε τακτά χρονικά διαστήματα ισορροπημένα γεύματα, κοιμήσου καθημερινά 7-9 ώρες όσο προτείνεται από τους ειδικούς για τους ενήλικες, ασκήσου 30 λεπτά σε καθημερινή βάση. Ακόμα και το χαλαρό περπάτημα είναι ένας υπέροχος, εύκολος και ακόμα σημαντικότερο,  επαρκής τρόπος για να καλυτερέψει τη διάθεση και να χαμηλώσει τα επίπεδα του στρες. Πιο έντονη άσκηση προσφέρει πρόσθετη προστασία. Μία μελέτη του 2010 από το εργαστήριο της Επελ βρήκε ότι τα σπουδαία τελομερή ήταν μακρύτερα σε αγχωμένες μετεμηνοπαυσιακές γυναίκες που τηρούσαν το πρόγραμμα άσκησης του Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Ασθενειών για την ηλικία τους που περιελάμβανε  150 λεπτά έντονο περπάτημα την εβδομάδα και 2 προπονήσεις δύναμης εβδομαδιαίως. Σε τελική ανάλυση το τι επιλέγουμε να πράξουμε και το τι επιλέγουμε να αποφύγουμε είναι σημαντικά αλλά το σημαντικότερο όλων είναι να εστιαστούμε στα μικρά και καθημερινά που κάνουν τη διαφορά στο να είμαστε ή όχι υγιείς και λιγότερο στρεσσαρισμένοι και μας βοηθούν να διατηρήσουμε και να αυξήσουμε την ¨ελαστικότητα¨ μας και κατ’  επέκταση την υγεία μας. Θυμηθείτε ότι οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι τα γονίδια ελάχιστο ρόλο παίζουν σε αυτή τη διαδικασία και μετά θυμηθείτε και τον Αριστοτέλη…τα πάντα είναι θέμα εξάσκησης!